Lieve allemaal!
Dank voor jullie mailtjes als reactie op onderstaande blog! Tja, die soja slaat natuurlijk bruggen tussen Paraguay en Nederland, we hebben er allemaal direct of indirect mee te maken. Ik aan deze kant van die grote plas, jullie aan de andere kant.
Maar.. de simpelste oplossing om een positieve draai te geven aan de sojateelt ben ik gisteren vergeten te noemen.. En daar wordt meteen nog een brug mee geslagen, iets persoonlijker dit keer. Namelijk tussen mijn werk hier, en het werk waar Eva, een goede vriendin van mij, mee bezig is in Nederland: De EatGreen campagne!
Mensen, allemaal één dagje minder vlees eten per week! As simple as that!
Dit zou minder veeteelt voor de vleesindustrie betekenen (=minder bio-industrie, =minder dierenleed), dit zou op haar beurt leiden tot minder veevoer, dat leidt dan vervolgens weer tot minder gebruik van soja (want 90% daarvan wordt gebruikt voor veevoer), en dát zou uiteindelijk leiden tot meer ruimte voor duurzame productie van soja, en meer oog voor de situatie van de kleine boeren.
Naast dat een dagje minder vlees per week de sojateelt een menselijker en groener gezicht zal geven, heeft een dagje minder vlees ook een positief effect op de klimaatverandering. De vleesindustrie draagt namelijk sterk bij aan de uitstoot van broeikassen (18%), méér dan alle auto's ter wereld, sterker nog, de volledige transportsector bij elkaar (13%)! Zie voor meer info de link van EatGreen hiernaast.
Zo, dat wilde ik nog even kwijt.
Hasta luego!
dinsdag 5 mei 2009
maandag 4 mei 2009
Het verhaal achter Soja
De schattige capibara en de brulaap op weg naar uitroeiing!! En de oorzaak: grootschalige sojateelt! Onlangs kwam ik dit nieuwsbericht tegen op Nu.nl. Tijd om maar eens uit te zoeken hoe dat nu precies zit met die soja. Paraguay staat namelijk op de 5e plaats in de lijst van grootste exportproducent wereldwijd, en natuurlijk heeft het ook weer negatieve consequenties voor de indianen, en zie ik op muren in Argentinië en Paraguay pittige teksten geklad als: ‘Soja mata!’ (soja kills!).
Ik ben vast niet de enige onwetende, dus hierbij ook voor jullie de resultaten van mijn mini-onderzoekje. Zalig trouwens dat ik op zo’n eigen weblog niet verplicht ben om alles keurig te refereren aan gebruikte literatuur.. Ik plant hiernaast gewoon wat gebruikte links, en verder is het geheel aan jullie om mij op mijn woord te geloven, óf zelf onderzoek te doen.
Soja
Soja komt oorspronkelijk uit Azië, waar het al duizenden jaren als voedsel wordt gebruikt (tofu, tempeh, sojasaus). De sojaboon is rijk aan vitamines en mineralen, bevat o.a. calcium en ijzer. Vanaf de jaren ’60 zijn ook de Verenigde Staten en Zuid-Amerika begonnen aan grootschalige teelt van soja. Het product werd populair op de markt. De VS is nu zowel de grootste producent als afnemer. De Europese Unie komt op de tweede plaats als afnemer, maar is voor de productie afhankelijk van Zuid-Amerika. Zuid-Amerika op haar beurt produceert voornamelijk voor export, minder voor haar eigen markt. Trouwens, ons klein kikkerlandje is een van de grootste importeurs en verwerkt 90% van die geïmporteerde soja in veevoer voor de bio-industrie..
Soja is een bulkproduct dat vrij makkelijk geteeld kan worden, en wat weinig arbeidskracht behoeft. Dit maakt het uitermate geschikt voor een monocultuur, d.w.z. een land richt zich alleen nog op sojateelt, geen andere producten meer. Maar negatieve consequentie daarvan is dat kleine boeren geen kansen meer hebben op de markt, die gedomineerd wordt door een handjevol grootgrondbezitters met hun grootschalige sojateelt. Bovendien is het aardig riskant voor een land om alles op één zo’n monocultuur te richten, want wat als de markt voor soja onverwachts instort, of een groot deel van de oogst mislukt vanwege een abnormale droogte, zoals in Paraguay het geval is?
Omdat soja zo’n massateelt met zich meebrengt, heeft dat automatisch een grootschalige houtkap als gevolg. Dit is het meest zichtbaar in het Amazonegebied. In Brazilië wordt jaarlijks naar schatting 700.000 hectare gekapt ten behoeve van soja. Ontbossing zorgt voor erosie, en vervuiling van de rivieren en grond, waarvan de inheemse bevolking direct van leeft. Een ander gevaar is dat door ontbossing in het noorden, zoals in het amazonegebied, de regens in het zuiden afnemen (zoals in Paraguay en Argentinië). Die droogte zorgt ervoor dat boeren dus juist naar het noorden trekken, waardoor daar weer meer gekapt wordt. Een vicieuze cirkel dus! Ook mijn Paraguay kan er wat van, van die ontbossing voor soja. Het zuidelijke deel van Paraguay is op 2% na volledig ontbost. Tja, en het noordelijk deel, de Chaco, daar groeit geen enkele sojaboon!
Paraguay
Om nog even verder te gaan op Paraguay, en het meteen maar als voorbeeld te nemen voor wat betreft pittige consequenties van soja.. Ik citeer (dit keer wel): “De voordelen van Paraguay voor sojateelt zijn goedkope grond, totale corruptie van het rechtssysteem, het ontbreken van effectieve milieuwetgeving en hele lage belasting op de productie en uitvoer van soja. (..) Daarnaast (..) zijn er illegale vliegveldjes waar smokkelwaar, waaronder zaden en pesticiden, het land binnenkomt.” (www.noticias.nl). Walhalla dus voor grootgrondbezitters die voor multinationals werken!
Kleine boeren komen steeds meer in opstand, maar leggen het (letterlijk!) af tegen de grootgrondbezitters. Ik citeer weer: “Er wordt fel op de boerenbeweging gereageerd en de repressie is er niet minder op geworden sinds [de nieuwe president] Lugo aan de macht is. Moorden op campesinos [kleine boeren], illegaal inzaaien van soja en het spuiten van landbouwgif in bewoonde gebieden zijn schering en inslag terwijl het justitiële systeem voornamelijk wordt gebruikt om de grote sojaboeren te beschermen. Begin oktober bijvoorbeeld zou een landbezetting in het departement Alto Paraná ontruimd worden, waarop de landloze bezetters het land verlieten. Eén van de boerenleiders werd later vanuit een politietruck [!] op straat door een sluipschutter neergeschoten.” Zie voor nog heftigere verhalen het artikel “Paraguay’s gewelddadige oogst” (zie link). Kun je het je voorstellen dat dit in Nederland zou gebeuren??
Binnen PCI hebben wij ons eigen voorbeeld van wat soja voor ernstige consequenties heeft hier in Paraguay. In het begin van mijn verblijf heb ik een keer geblogd over het ‘ongeluk’ van een collega van ons in het zuiden van het land. Hij was met zijn auto over de kop geslagen na een vlucht om te ontkomen aan twee motorrijders die hem aan weerszijden van zijn auto onder schot hielden. Onze collega weet wie de twee mannen waren, en voor wie zij werken, namelijk voor een grote sojaboer die illegaal op de grond van een groep indianen woont. Ons kantoor in het zuiden werkt met de indianen samen in de strijd om die grondrechten, en dat zint de sojaboer natuurlijk niet. Overigens heeft er nauwelijks onderzoek plaatsgevonden.. Onze collega’s daar hebben vaak te maken met intimidatie, en hun werk is dus absoluut niet zonder gevaar.
Oplossingen?
Een grote ellende dus, die soja, lijkt het. Toch zijn er best wel oplossingen te vinden en hoeft soja niet afgeschaft te worden, als er maar aan een aantal internationale standaarden gehouden wordt dat duurzame soja promoot, en ervoor zorgt dat kleine boeren niet compleet buiten de boot vallen. Er is een internationale Round Table waarin producenten, voedselverwerkers, maar ook ontwikkelingsorganisaties samen rond de tafel zitten om die internationale minimale standaarden voor soja te bepalen. Die samenwerking lijkt echter toch niet helemaal te lukken, en de ontwikkelingsorganisaties hebben zich teruggetrokken (o.a. Cordaid). In ons eigen land hebben verschillende ontwikkelingsorganisaties ook een initiatief opgezet, de Nederlandse Soja Coalitie, met daarin Both ENDS, Cordaid, KerkinActie, Milieudefensie, Nederlands Comité IUCN, ICCO, FairFood, Greenpeace en Solidaridad. Zij hebben als doel om de negatieve gevolgen van soja voor mens en milieu te verminderen, en werken samen met organisaties in Zuid-Amerika (zie link). Men is ook bezig met het opzetten van een Europese Soja Coalitie.
Geen idee trouwens of jullie in Nederland al wat gemerkt hebben van de soja-actie van Milieudefensie, vooral gericht op Albert Heijn (zie link)..
Zo, ik hoop dat het een beetje een duidelijk verhaal was, en anders.. zie links!
Chao chao!
Ik ben vast niet de enige onwetende, dus hierbij ook voor jullie de resultaten van mijn mini-onderzoekje. Zalig trouwens dat ik op zo’n eigen weblog niet verplicht ben om alles keurig te refereren aan gebruikte literatuur.. Ik plant hiernaast gewoon wat gebruikte links, en verder is het geheel aan jullie om mij op mijn woord te geloven, óf zelf onderzoek te doen.
Soja
Soja komt oorspronkelijk uit Azië, waar het al duizenden jaren als voedsel wordt gebruikt (tofu, tempeh, sojasaus). De sojaboon is rijk aan vitamines en mineralen, bevat o.a. calcium en ijzer. Vanaf de jaren ’60 zijn ook de Verenigde Staten en Zuid-Amerika begonnen aan grootschalige teelt van soja. Het product werd populair op de markt. De VS is nu zowel de grootste producent als afnemer. De Europese Unie komt op de tweede plaats als afnemer, maar is voor de productie afhankelijk van Zuid-Amerika. Zuid-Amerika op haar beurt produceert voornamelijk voor export, minder voor haar eigen markt. Trouwens, ons klein kikkerlandje is een van de grootste importeurs en verwerkt 90% van die geïmporteerde soja in veevoer voor de bio-industrie..
Soja is een bulkproduct dat vrij makkelijk geteeld kan worden, en wat weinig arbeidskracht behoeft. Dit maakt het uitermate geschikt voor een monocultuur, d.w.z. een land richt zich alleen nog op sojateelt, geen andere producten meer. Maar negatieve consequentie daarvan is dat kleine boeren geen kansen meer hebben op de markt, die gedomineerd wordt door een handjevol grootgrondbezitters met hun grootschalige sojateelt. Bovendien is het aardig riskant voor een land om alles op één zo’n monocultuur te richten, want wat als de markt voor soja onverwachts instort, of een groot deel van de oogst mislukt vanwege een abnormale droogte, zoals in Paraguay het geval is?
Omdat soja zo’n massateelt met zich meebrengt, heeft dat automatisch een grootschalige houtkap als gevolg. Dit is het meest zichtbaar in het Amazonegebied. In Brazilië wordt jaarlijks naar schatting 700.000 hectare gekapt ten behoeve van soja. Ontbossing zorgt voor erosie, en vervuiling van de rivieren en grond, waarvan de inheemse bevolking direct van leeft. Een ander gevaar is dat door ontbossing in het noorden, zoals in het amazonegebied, de regens in het zuiden afnemen (zoals in Paraguay en Argentinië). Die droogte zorgt ervoor dat boeren dus juist naar het noorden trekken, waardoor daar weer meer gekapt wordt. Een vicieuze cirkel dus! Ook mijn Paraguay kan er wat van, van die ontbossing voor soja. Het zuidelijke deel van Paraguay is op 2% na volledig ontbost. Tja, en het noordelijk deel, de Chaco, daar groeit geen enkele sojaboon!
Paraguay
Om nog even verder te gaan op Paraguay, en het meteen maar als voorbeeld te nemen voor wat betreft pittige consequenties van soja.. Ik citeer (dit keer wel): “De voordelen van Paraguay voor sojateelt zijn goedkope grond, totale corruptie van het rechtssysteem, het ontbreken van effectieve milieuwetgeving en hele lage belasting op de productie en uitvoer van soja. (..) Daarnaast (..) zijn er illegale vliegveldjes waar smokkelwaar, waaronder zaden en pesticiden, het land binnenkomt.” (www.noticias.nl). Walhalla dus voor grootgrondbezitters die voor multinationals werken!
Kleine boeren komen steeds meer in opstand, maar leggen het (letterlijk!) af tegen de grootgrondbezitters. Ik citeer weer: “Er wordt fel op de boerenbeweging gereageerd en de repressie is er niet minder op geworden sinds [de nieuwe president] Lugo aan de macht is. Moorden op campesinos [kleine boeren], illegaal inzaaien van soja en het spuiten van landbouwgif in bewoonde gebieden zijn schering en inslag terwijl het justitiële systeem voornamelijk wordt gebruikt om de grote sojaboeren te beschermen. Begin oktober bijvoorbeeld zou een landbezetting in het departement Alto Paraná ontruimd worden, waarop de landloze bezetters het land verlieten. Eén van de boerenleiders werd later vanuit een politietruck [!] op straat door een sluipschutter neergeschoten.” Zie voor nog heftigere verhalen het artikel “Paraguay’s gewelddadige oogst” (zie link). Kun je het je voorstellen dat dit in Nederland zou gebeuren??
Binnen PCI hebben wij ons eigen voorbeeld van wat soja voor ernstige consequenties heeft hier in Paraguay. In het begin van mijn verblijf heb ik een keer geblogd over het ‘ongeluk’ van een collega van ons in het zuiden van het land. Hij was met zijn auto over de kop geslagen na een vlucht om te ontkomen aan twee motorrijders die hem aan weerszijden van zijn auto onder schot hielden. Onze collega weet wie de twee mannen waren, en voor wie zij werken, namelijk voor een grote sojaboer die illegaal op de grond van een groep indianen woont. Ons kantoor in het zuiden werkt met de indianen samen in de strijd om die grondrechten, en dat zint de sojaboer natuurlijk niet. Overigens heeft er nauwelijks onderzoek plaatsgevonden.. Onze collega’s daar hebben vaak te maken met intimidatie, en hun werk is dus absoluut niet zonder gevaar.
Oplossingen?
Een grote ellende dus, die soja, lijkt het. Toch zijn er best wel oplossingen te vinden en hoeft soja niet afgeschaft te worden, als er maar aan een aantal internationale standaarden gehouden wordt dat duurzame soja promoot, en ervoor zorgt dat kleine boeren niet compleet buiten de boot vallen. Er is een internationale Round Table waarin producenten, voedselverwerkers, maar ook ontwikkelingsorganisaties samen rond de tafel zitten om die internationale minimale standaarden voor soja te bepalen. Die samenwerking lijkt echter toch niet helemaal te lukken, en de ontwikkelingsorganisaties hebben zich teruggetrokken (o.a. Cordaid). In ons eigen land hebben verschillende ontwikkelingsorganisaties ook een initiatief opgezet, de Nederlandse Soja Coalitie, met daarin Both ENDS, Cordaid, KerkinActie, Milieudefensie, Nederlands Comité IUCN, ICCO, FairFood, Greenpeace en Solidaridad. Zij hebben als doel om de negatieve gevolgen van soja voor mens en milieu te verminderen, en werken samen met organisaties in Zuid-Amerika (zie link). Men is ook bezig met het opzetten van een Europese Soja Coalitie.
Geen idee trouwens of jullie in Nederland al wat gemerkt hebben van de soja-actie van Milieudefensie, vooral gericht op Albert Heijn (zie link)..
Zo, ik hoop dat het een beetje een duidelijk verhaal was, en anders.. zie links!
Chao chao!
Abonneren op:
Posts (Atom)
